Roślina lecznicza: Liście borówki – Folium Vitis idaeae, owoce – Fructus Vitis idaeae. Zawierają glikozydy: arbutynę, metyloarbutynę, erykolinę; kwasy organiczne, garbniki katechinowe, antocyjany, witaminy: B1, B2, PP, C. Stosuje się je jako środek bakteriobójczy w nieżytach i stanach zapalnych dróg moczowych, a także pomocniczo w kamicy moczowej z towarzyszącym zakażeniem. W połączeniu z innymi ziołami podaje się w nieżytach przewodu pokarmowego, wzdęciach, i w mało nasilonej biegunce. Ma działanie moczopędne, przeciwbiegunkowe, antyseptyczne i ściągające. Owoce działają regulująco na czynności trawienne, stosowane raczej jako środek dietetyczny.
Działania niepożądane: Duże dawki wyciągów z liści brusznicy stosowane przez dłuższy czas mogą powodować objawy przewlekłego zatrucia hydrochinonem, jak wymioty, stany pobudzenia, kurcze i niedokrwistość hemolityczną. Jednocześnie zawarte w odwarach garbniki mogą drażnić żołądek i powodować zaparcia. Liście brusznicy w mieszankach ziołowych są całkowicie bezpieczne.
Sztuka kulinarna: W Polsce, z owoców z dodatkiem gruszek robi się galaretki, zwykle używane do ciemnych mięs i dziczyzny. Galaretka borówkowa jest podstawą prawdziwego sosu Cumberland. Zmieszana z chrzanem, skórką pomarańczową i gruszkami z odmian o dużej liczbie komórek kamiennych (dających chropowaty posmak) jest podstawowym angielskim dodatkiem do dziczyzny. Dostępne w handlu sosy na ogół zawierają jako podstawę galaretkę porzeczkową, będąca namiastką borówkowej.
Tradycje: Gałązki borówki brusznicy są używane do ozdabiania koszyczków wielkanocnych oraz zawartego w nich pożywienia.
Przepis na nalewkę:
Składniki:
- 1kg owoców
- 1L spirytusu 96-proc.
- 1/2kg cukru
- 1L wody
Przygotowanie:
- Oczyszczone i umyte owoce borówki lekko rozgnieść. Włożyć do słoja i zalać spirytusem. Odstawić w cieple miejsce mniej więcej na miesiąc, aż owoce stracą kolor.
- Po tym czasie z cukru i wody ugotować syrop. Wystudzić. Połączyć syrop z nalewem spirytusowym.
- Przefiltrować i rozlać do butelek. Odstawić na rok w ciemne i chłodne miejsce.
© Szkółka Matysiak