Morwa czarna (Morus nigra L.) – gatunek drzewa z rodziny morwowatych (Moraceae). Rodzimy obszar występowania obejmuje część Europy oraz Azji (Afganistan, Iran, Kazachstan, Pakistan. Uprawiana w Europie również w Polsce. Drzewo lub krzew osiągające wysokość 10-15 m, o rozłożystej, gęstej, kulistej koronie. Pień jest prosty, okazały, często rozgałęzia się na kilka mocnych konarów. Kora brązowa, bruzdkowana i szorstka. Liście ułożone skrętolegle, dość owłosione. Osadzone na krótkich ogonkach, owalne, ostro zakończone, u nasady blaszki sercowato wcięte. Brzeg mają grubo piłkowany. Z reguły nieco szorstka blaszka liściowa nigdy nie jest klapowana. Kwiaty męskie składają się z czterech płatków i czterech pręcików, zebrane są we wzniesione kotki. Kwiaty żeńskie zebrane w krótkoszypułowych główkach o zalążniach z dwoma słupkami. Kwitnie w maju lub czerwcu. Owocami są jadalne niełupki otoczone mięsistymi listkami okwiatu. Zebrane w czarne owocostany orzeszkowe rozwijające się z żeńskich kwiatostanów. Owocostany są kuliste lub owalne, długości do 2,5 cm. Są kwaśne, aż do czasu osiągnięcia pełnej dojrzałości, wtedy stają się słodkie. Można ich używać do wyrobu marmolady, syropu, a także alkoholi m.in. domowych nalewek. Gatunek samopylny, jest bardzo odporny na mrozy. Nadaje się znakomicie do małych ogrodów oraz jako miniaturowe drzewko Bonsai gdyż może być dowolnie formowany, ponadto morwę można uprawiać w formie żywopłotu. Szybko zagęszcza się, tworząc bardzo oryginalny owocowy żywopłot. Na czas transportu sadzonki są odpowiednio przycinane i formowane tak, że po otrzymaniu przesyłki tylko wysadzamy je do gruntu - pamiętając o tym aby dobrze podlać roślinę.
Morwa czarna zasobna jest w wiele substancji bioaktywnych. W medycynie ludowej wykorzystuje się z tego powodu zarówno jej owoce, liście, jak i korę. Ciemnofioletowe jagody morwy zawierają witaminy - witamina A, witaminy z grupy B (B1, B2, B3 i B9) i witamina C a także liczne minerały – fosfor, magnez, potas, wapń i żelazo. Są bogate w cukry proste, ale mogą stanowić element diety diabetyków i osób będących na diecie. 100 gramów zawiera 64 kalorie.
Sok wyciśnięty z owoców morwy ma właściwości delikatnie przeczyszczające i odkażające. Dzięki zawartości kwasów organicznych, między innymi cytrynowego oraz jabłkowego, stosowany zewnętrznie może rozjaśniać skórę. Poleca się go także jako środek wykrztuśny, napotny i przeciwbakteryjny w infekcjach dróg oddechowych. Pomaga na kaszel, stany zapalne jamy ustnej czy oskrzeli i zbija gorączkę. Sok lub syrop z owoców morwy czarnej podaje się również osobom, które cierpią na dolegliwości nerek lub narzekają na kłopoty żołądkowe – zwłaszcza częste zaparcia i kolki. Działanie moczopędne mają zaś napary przyrządzone z kory pnia morwy.
Owoce morwy czarnej, w porównaniu do jagód morwy białej, zawierają więcej niektórych związków. Ich ciemny kolor świadczy o większej ilości barwników roślinnych, które wykazują działanie antyoksydacyjne – chronią komórki przed mutacjami kancerogennymi, mają pozytywny wpływ na skórę i pracę narządu wzroku. Morwa czarna to źródło flawonoidów, karotenoidów, tanin oraz żelaza, którego ma zdecydowanie więcej, niż morwa biała. Z tego względu medycyna wschodnia wykorzystuje jej owoce do leczenia chorób związanych z układem krwionośnym. Dzięki działaniu krwiotwórczemu, a jednocześnie zapobiegającemu krwotokom, podaje się je osobom chorującym na anemię i kobietom w czasie miesiączki.
Do tego produktu mogą byc przydatne:
© Szkółka Matysiak